هدف از اين پايان نامه تاثير روشهاي نوروسايكولوژي بيكر در درمان دانش آموزان ابتدايي دچار نارساخواني تحولي مي باشد
دانلود پايان نامه كارشناسي ارشد رشته روانشناسي
تاثير روشهاي نوروسايكولوژي بيكر در درمان دانش آموزان ابتدايي دچار نارساخواني تحولي
(مطالعه موردي:دانش آموزان 11-9 ساله شهر تهران در پايه هاي سوم، چهارم و پنجم ابتدايي)
آپديتها:
1ـ آزمون وكسلر كودكان
2ـ فرم تاريخچه موردي
3ـ آزمون اختلال خواندن
4ـ آزمون اختلال سلوك و ADHD اقتباس شده از پرسشنامه علائم مرضي كودكان (CSI-4) براساس DSM-IV
چكيده
در پژوهش حاضر، اثرات درمان نوروسايكولوژي در كارآمدي خواندن دانش آموزان مبتلا به نارساخواني تحولي مورد بررسي قرار گرفت. به منظور انجام اين پژوهش، ابتدا تعداد 165 نفر از دانش آموزان مشكوك به نارساخواني در مقطع ابتدايي از پايه هاي سوم، چهارم و پنجم به شيوه نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي به صورت تصادفي انتخاب و سپس از ميان آنها تعداد 60 دانش آموز پس از اجراي آزمونهاي تشخيصي ( از جمله آزمون هوشي وكسلر كودكان، آزمون اختلال خواندن، آزمون ADHD و آزمون اختلال سلوك ) به صورت هدفمند برگزيده شدند. سپس، آزمودنيهاي نارساخوان بر مبناي مقياس طبقه بندي بيكر، درچهارگروه آزمايشي وگواه نوع L/p ( تعداد هر گروه 15 نفر ) به صورت تصادفي جايگزين شدند.
پس از اجراي پيش آزمون در هر دو گروه، گروههاي آزمايشي نوع L/p به مدت 20 جلسه، تحت درمان شيوه هاي نوروسايكولوژي (HSS ) قرار گرفتند. اما گروههاي گواه نوع L/p، هيچگونه روش درماني را دريافت نكردند. پس از آن، در هر دو گروه آزمايشي و گواه، پس آزمون ( بلافاصله پس از اتمام درمان ) و آزمون پي گيري ( پس از گذشت 4 ماه ) به اجرا درآمد. در پايان داده هاي بدست آمده با روش آماري تحليل واريانس آميخته، تحليل واريانس اندازه گيري مكرر و آزمونt وابسته مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته هاي پژوهشي حاكي از آن بود كه اولاً مداخله هاي نوروسايكولوژي بر مبناي مدل تعادل خواندن بيكر سبب افزايش ميزان دقت و درك خواندن دانش آموزان نارساخوان نوع L گرديد. همچنين اين شيوه ها موجب افزايش ميزان درك وسرعت خواندن دانش آموزان نارساخوان نوع p گرديد. ثانياً، كاربرد اين شيوه هاي درماني موجب پايداري اثرات درمان ( پس از گذشت 4 ماه ) در اين گروه از كودكان شد.
كلمات كليدي:
نارساخواني
نارساخواني تحولي
اختلالهاي يادگيري
نوروسايكولوژي بيكر
مقدمه
در قرن حاضر، نارساخواني يكي از مباحث چالش برانگيز آموزش و پرورش ويژه به شمار مي رود. به اعتقاد پاره اي از متخصصان اختلالهاي يادگيري حدود 80 درصد دانش آموزان مبتلا به اختلال يادگيري، در خواندن مشكل دارند ( به نقل از لرنر، 1997 ). ضعف در خواندن معمولاً منجر به مشكلات ديگري مي شود. اين گونه كودكان فرصت هاي استخدامي را از دست مي دهند. بسياري از كودكان به خاطر عملكرد تحصيلي ضعيف و شكست هاي مكرر از مدرسه اخراج مي شوند.
فن آوري پيشرفته و اتوماتيك شدن كارها در جهان امروز ايجاب مي كند كه افراد تحصيلات بالايي داشته باشند. مشاغل قديمي به سرعت منسوخ مي شود و فرايند بازآموزي به صورت ضرورتي اجتناب ناپذير درمي آيد. و پيش بيني مي شود كارمندان در هر شغلي به دفعات مجبور شوند به بازآموزي در حرفه خود بپردازند تا آمادگي هاي لازم را براي مشاغل جديد كسب كنند. توانايي خواندن به صورتي كارآمد، ابزاري مهم در بازآموزي و حفظ شغل است. به هر حال، خواندن مشكل تحصيلي عمده اي براي دانش آموزان ناتوان در يادگيري است. ناتواني خواندن پيامدهاي بسيار جدي در مورد پيشرفت تحصيلي، استخدام و موفقيت در زندگي دارد ( لرنر، 1997 ).
كودكان مبتلا به نارساخواني در هنگام خواندن مرتكب اشتباهات متعددي مي شوند. اين اشتباهات با حذف، افزودن يا وارونه نمودن كلمات مشخص مي شود. اين كودكان در تفكيك بين حروف از نظر شكل و اندازه دچار مشكل هستند، به خصوص حروفي كه فقط از نظر جهت يابي و طول خطوط با هم تفاوت دارند. سرعت خواندن آنها پايين و غالباً با حداقل درك همراه است. اكثر كودكان نارساخوان توانايي رونويسي از متن چاپي را دارند، اما تقريباً آنها درهجي كردن ضعيف هستند. اين كودكان ممكن است از وسط يا آخر كلمه شروع به خواندن نمايند. نارسايي در به خاطر آوردن و عدم استمرار فراخواني موجب مي شود كه فرد اسم و صداي حروف را بخوبي به خاطر نياورد و از آن پرهيز مي كنند. اضطراب آنها در مقابل تقاضاهايي كه زبان نوشتاري را ايجاب مي كند، افزايش مي يابد، اكثر كودكان مبتلا به نارساخواني كه آموزشهاي كمكي دريافت نمي كنند ممكن از شكست مستمر و ياس ناشي از آن دچار احساس شرم و تحقير شوند. با گذشت زمان اين احساسها عميق تر مي گردند. كودكان بزرگتر ممكن است احساس خشم يا افسردگي پيدا كنند و احترام به نفس پايين نشان دهند. ( كاپلان ـ سادوك، 2003 ، ترجمه رفيعي ورضاعي ).
فهرست مطالب
فصل اول: مقدمه 2
1ـ بيان مسأله 6
2ـ اهميت و ضرورت مسأله 13
3ـ اهداف، سوالها و فرضيه هاي پژوهش 15
4ـ متغيرها و تعريف نظري و عملياتي آنها 18
خلاصه 20
فصل دوم: مروري بر پيشينه تحقيقات
بخش اول: مباني نظري 22
1ـ تعريف اختلالهاي يادگيري 22
2ـ سير تحول تاريخي اختلالهاي يادگيري 30
1) دوره بنيانگذاري: تحقيقات نخستين درباره مغز 30
2) دوره انتقالي: مطالعه باليني كودكان 33
3) دوره يكپارچگي: رشد سريع برنامه هاي مدارس 43
4) دوره معاصر (از سال 1980 تا كنون) 44
3ـ طبقه بندي اختلالهاي ويژه يادگيري بر مبناي DSM-IV-IR 44
1) اختلال خواندن 45
2) اختلال در رياضيات 46
3) اختلال بيان نوشتاري 48
4) اختلال يادگيري كه به گونه ديگر مشخص نشده است (NOS) 49
4ـ تعريف خواندن 50
5ـ تحول خواندن 55
6ـ مدل هاي خواندن 56
1) مدل پايين ـ بالا و مدل بالا ـ پايين 56
2) مدل تعاملي جبراني 57
3) مدل پيوندگرايي 59
4) مدل آوايي 61
5) مدل ببين و بگو 63
6) مدل تعادل خواندن بيكر 63
7ـ نارساخواني 70
1) تعريف نارساخواني 70
2) نشانه هاي باليني نارساخواني 75
3) اختلالهاي همراه با نارساخواني 81
الف ـ اختلالهاي جانبي شدن 81
ب ـ اختلالهاي سازمان يافتگي فضايي ـ زماني 82
ج ـ نابهنجاري حركات چشم ها 83
د ـ تأخير زبان گفتاري 85
هـ ـ اختلالهاي ادراكي 86
و ـ اختلال حافظه كوتاه مدت 87
ز ـ اختلال نارسايي توجه (ADD) و ADHD 88
ح ـ اختلالهاي رفتاري 91
4) شيوع نارساخواني 94
5) تاريخچه نارساخواني 95
6) سبب شناسي نارساخواني 99
الف ـ عوامل ژنتيكي 100
ب ـ عوامل عصب شناختي 103
ج ـ تقارن نيمكره هاي مغزي 107
د ـ غلبه طرفي مغز 111
هـ ـ عوامل حركتي 114
و ـ عوامل شناختي 115
ز ـ عوامل رفتاري 118
ح ـ عوامل محيطي 121
ط ـ عوامل عاطفي 122
8ـ ديدگاه هاي مختلف در مورد نارساخواني 124
9ـ نارساخواني از ديدگاه نوروسايكولوژي 124
10ـ طبقه بندي نارساخواني از ديدگاه نوروسايكولوژي 131
الف ـ نارساخواني اكتسابي 131
ب ـ نارساخواني تحولي 140
11ـ فرآيند شكل گيري مدل تعادل خواندن از ديدگاه بيكر 148
12ـ عملكرد نيمكره هاي مغزي از ديدگاه بيكر 154
13ـ طبقه بندي نارساخواني تحولي از ديدگاه بيكر 156
1) نارساخواني نوع L (زبان شناختي) 156
2) نارساخواني نوع P (ادراكي) 156
14ـ بررسي اعتبار طبقه بندي نارساخواني نوع P/L 158
15ـسبب شناسي نارساخواني تحولي نوع P/L 162
16ـ شيوه هاي درماني نوروسايكولوژي از ديدگاه بيكر 164
بخش دوم: يافته هاي پژوهشي 168
خلاصه 180
فصل سوم: روش تحقيق
1ـ طرح تحقيق 184
2ـ روشهاي آماري 185
3ـ تعريف جامعه آماري و ويژگيهاي آن 186
4ـ روش نمونه گيري و حجم نمونه 187
5ـ ابزارهاي پژوهشي 188
1) آزمون وكسلر كودكان 188
2) آزمون اختلال خواندن 188
3) آزمون ADHD و آزمون اختلال سلوك اقتباس شده از پرسشنامه علائم مرضي كودكان (CSI-4) براساس DSM-IV 199
4) جعبه آموزشي لامسه اي 203
5) برنامه نرم افزاري HEMSTIM 206
6ـ فرآيند تشخيص و روش اجرا 209
7ـ فرآيند طبقه بندي دانش آموزان نارساخوان براساس مدل تعادل خواندن بيكر 211
8ـ فرآيند اجراي شيوه هاي درماني نوروسايكولوژي بر مبناي مدل تعادل خواندن بيكر 212
1) تحريك خاص نيمكره ها از طريق كانال ديداري (HSS-VIS) 212
2) تحريك خاص نيمكره ها از طريق كامال لامسه اي (HSS-tac) 221
خلاصه 227
فصل چهارم: تجزيه و تحليل
1ـ ارائه نتايج كمي 229
الف: توصيف داده ها 229
ب ـ تحليل داده ها 234
ـ تحليل واريانس آميخته (3 2) 234
فرضيه اول: نتايج آزمون آماري براي بررسي اثر شيوه هاي درماني نوروسايكولوژي بر ميزان دقت خواندن دانش آموزان نارساخوان نوع L: 235
فرضيه دوم: الف) نتايج آزمون آماري براي بررسي اثر شيوه هاي درماني نوروسايكولوژي برميزان درك خواندن دانش آموزان نارساخوان نوعL 241
فرضيه دوم: ب) نتايج آزمون آماري براي بررسي اثر شيوه هاي درماني نوروسايكولوژي برميزان درك خواندن دانش آموزان نارساخوان نوعP 246
فرضيه سوم: نتايج آزمون آماري براي بررسي اثر شيوه هاي درماني نوروسايكولوژي برميزان سرعت خواندن دانش آموزان نارساخوان نوع p 252
خلاصه 258
فصل پنجم: بحث و نتيجه گيري
1ـ بحث و تحليل درباره يافته ها 260
2ـ محدوديتها 270
3ـ پيشنهادات 271
4ـ كاربردهاي آموزشي و پرورشي 272
منابع
1) منابع فارسي 274
2) منابع انگليسي 276
فهرست جدول ها و نمودارها
جدول ها
عنوان صفحه
جدول 1: مشخصات گروههاي آزمايشي و گواه نوع L 229
جدول 2: مشخصات گروههاي آزمايشي و گواه نوع P 229
جدول 3: ميانگين و انحراف معيار حاصله از اجراي آزمون اختلال خواندن (مولفه خطاي خواندن) براي گروههاي آزمايشي و گواه نوع L 230
جدول 4: ميانگين و انحراف معيار حاصله از اجراي آزمون اختلال خواندن (مولفه درك خواندن) براي گروههاي آزمايشي و گواه نوع L 231
جدول 5: ميانگين و انحراف معيار حاصله از اجراي آزمون اختلال خواندن (مولفه درك خواندن) براي گروههاي آزمايشي و گواه نوع P 232
جدول 6: ميانگين و انحراف معيار حاصله از اجراي آزمون و اختلال خواندن (مولفه سرعت خواندن) براي گروههاي آزمايشي و گواه نوع P 233
جدول 7: نتايج تحليل واريانس آميخته براي بررسي اثرات گروه و آزمون در نمرات خطاي خواندن نوع L 235
جدول 8: نتايج تحليل واريانس اندازه گيري مكرر براي بررسي اثرات آزمون در نمرات خطاي خواندن گروه آزمايشي و گواه نوع L 238
جدول 9: نتايج آزمون آماري t وابسته براي مقايسه چندگانه ميانگين هاي عامل آزمون (مولفه خطاي خواندن) 240
جدول 10: نتايج تحليل واريانس آميخته (3 2) براي بررسي اثرات گروه و آزمون در نمرات درك مطلب گروههاي آزمايشي و گواه نوع L 241
جدول 11: خلاصه نتايج تحليل واريانس اندازه گيري مكرر براي بررسي اثرات آزمون بر درك مطلب گروههاي آزمايشي و گواه نوع L 244
جدول 12: نتايج آزمون آماري t وابسته براي مقايسه چندگانه ميانگين هاي عامل آزمون (مولفه درك خواندن ـ نوع L) 245
جدول 13: نتايج تحليل واريانس آميخته (3 2) براي بررسي اثرات گروه و آزمون در نمرات درك خواندن گروههاي آزمايشي و گواه نوع P 247
جدول 14: نتايج تحليل واريانس اندازه گيري مكرر براي بررسي اثرات آزمون بر درك خواندن گروههاي آزمايشي و گواه نوع P 249
جدول 15: نتايج آزمون آماري t وابسته براي مقايسه چندگانه ميانگين هاي عامل آزمون (مولفه درك خواندن ـ نوع P) 251
جدول 16: نتايج تحليل واريانس آميخته (3 2) براي بررسي اثرات گروه و آزمون در نمرات سرعت خواندن گروههاي آزمايشي و گواه نوع P 252
جدول 17: نتايج تحليل واريانس اندازه گيري مكرر براي بررسي اثرات آزمون بر سرعت خواندن گروههاي آزمايشي و گواه نوع P 255
جدول 18: نتايج آزمون آماري t وابسته براي مقايسه چندگانه ميانگين هاي عامل آزمون (مولفه سرعت خواندن ـ نوع P). 257
نمودارها
1ـ نمودار اثر متقابل آزمون و گروه: (مولفه خطاي خواندن ـ نوع L) 237
2ـ نمودار اثر متقابل آزمون و گروه: (مولفه درك خواندن ـ نوع L) 242
3ـ نمودار اثر متقابل آزمون و گروه: (مولفه درك خواندن ـ نوع P) 248
4ـ نمودار اثر متقابل آزمون و گروه: (مولفه سرعت خواندن ـ نوع P) 253
